طرحواره شکست
آیا تو هم جزو اون دسته از کسانی هستی که
- اوضاع را همیشه خلاف میل خودت میبینی
- برای به دست آوردن موفقیت بیشتر هیچ تلاشی نمیکنند.
- تحمل رقابت برای کار بهتر رو نداری
- کارها رو نیمه کاره رها میکنی
- احساس میکنی تو زندگی شکست خورده هستی
- به توانمندیهای خودت باور نداری
- و …
بدون شک توی تله شکست افتادی و اگه راهی برای بیرون اومدن از این تله پیدا نکنی
تا اخر عمرت باید همینطوری ادامه بدی
ریشههای طرحواره شکست در تو برمیگرده به :
- انتقاد و مقایسهی زیاد والدین
- معیارهای بالای والدین
- عدم توجه والدین به موفقیتهای کودک
- احساس بیگانگی و کوچکتری نسبت به همسالان
- و …
اما غیر قابل حل نیست تو میتونی
- با تغییر دیدگاه
- با شفای کودک درون
- با یادگیری رفتارهای جدید
از تله شکست بیرون بیای و یک زندگی خیلی عالی برای خودت بسازی
من توی دوره رهایی از مشکلات با ای اف تی بهت یاد میدم که چ طور از تام تله ها بیرون بیای و زندگیت رو تبدیل کنی به یک بهشت تمام عیار . پس فرصت رو از دست نده
شکست از یک ذهن آسیب دیده ایجاد می شود. کسی که ذهنش پر از شکست است همه چیز را خلاف میل می بیند. در اعماق ذهنش منتظر است که کارهایش با مانع روبرو شود. وقتی با مانع روبرو شد می گوید: ” من از اول می دانستم”
در کارگاه های طرحواره درمانی تاکید زیادی به مراجعان می کنیم که به ندانستن خود اقرار کنید. فرض کنید چیزی نمی دانید. از الان می خواهید در ذهن خود چیزی قرار دهید. پس “نمی شود” “نمی توانم” و… افسانه هایی هستند یادگار گذشته.
در کتاب طرحواره های شخصیتی تکنیک های مختلفی برای رهایی از انواع طرحواره ها بیان کرده ام که در اینجا چند مورد از آن ها را معرفی می کنم:
تکنیک تبر
این روش شامل سه مرحله است: تماشا، برچسب و رهاسازی.
در مرحله تماشا ما بدون هیچ قضاوتی فقط به آن چه در ذهنمان میگذرد نگاه میکنیم. ذهن ما در هنگام شکست تولید ناامیدی، غم، خشم و… میکند. ما مثل مشاهده گری بیرونی فقط به این افکار و احساسات نگاه میکنیم. مشاهده گری روش بسیار مفیدی است که شخص را قدرتمند میسازد و او را از خودسرزنشی نجات میدهد.
راه حل این نیست که نگذاریم فکر بد و یا احساس بد در وجودمان ایجاد شود، راه حل این است که اگر ایجاد شد مثل یک مشاهده گر برای لحظاتی آن فکر و احساس را نگاه کنیم و هیچ قضاوتی در مورد آن نکنیم.
تصور کنید به یک چشمه نگاه میکنید. شما قضاوت نمیکنید که چرا چشمه این گونه حرکت میکند و یا چرا حبابهایی در آن درست میشود، بلکه فقط آن را میبینید. ذهن هم بههمین صورت است. یعنی شما میتوانید فقط آن را نگاه کنید بدون هیچ قضاوتی. مثلا وقتی به خاطر شکست در کاری از دست خودتان ناراحت هستید و دائم در ذهن خود را سرزنش میکنید، شما به عنوان یک مشاهده گر فقط به این چیزهایی که در ذهنتان میگذرد نگاه کنید.
در مرحله برچسب شما بر آن چیزهایی که در ذهنتان است یک اسم میگذارید. مثلا به خود میگویید: این یک فکر زود گذر است یا این یک احساس است و…. با این کار شما از این افکار و احساسات اذیت کننده نجات مییابید و از بیرون به خود مینگرید.
و در مرحله آخر که رهاسازی است اجازه میدهید این افکار و احساسات رها شوند. رهاشدن بدون اجبار است؛ یعنی خود را درگیر این افکار و احساسات نمیکنید، بلکه آنها را رها میکنید تا اگر میخواهند بروند بروند و حتی اگر هم دوباره برگشتند شما فقط تماشاگر آنها هستید.
شفای کودک شکست خورده درون
زمانی که طرحواره شکست به صورت عمیقی در وجود ما رخنه کرده باشد دائم خود را سرزنش میکنیم و به خاطر این که نتوانستیم به هدفهایمان برسیم غمگین میشویم. در این صورت انگار کودکی نالان و خسته در درون ما در حال له شدن است که احساس میکند دیگر هیچ فریادرسی نیست.
در تجربیات مشاورهای و کارگاهی ما متوجه شدهایم که بیشتر افراد دارای طرح واره شکست به دنبال ناجی مبهمی هستند که بیاید و آنها را پول دار و یا موفق کند. به همین سبب بسیاری از این افراد طعمههای مناسبی هستند برای کلاهبرداران و کسانی که میخواهند از افراد نیازمند سوءاستفاده کنند.
تمرین برای رهایی از طرحواره شکست:
لحظاتی تصور کنید که کودکی در درون شما است که نیاز به والد مهربانی دارد که او را نوازش کند و محبتی صادقانه نثار او کند. اکنون قرار بر این است که با این کودک( که سمبل احساسات درونی شماست) آشتی کنید و به جای تحقیر کردن، او را درک کنید و مورد حمایت قرار دهید. من فرزاد میراحمدی در کتاب طرحواره های شخصیتی بیان کرده ام که درون ما گویی کودکی نشسته است که می خواهد شخصی او را دریابد. آن شخص کسی نیست به جز خودمان.
بنابراین با جملاتی مانند موارد زیر با کودک درون به گفتگو بنشینید:
- میدانم که تاکنون از تو دور بودم و تحقیرت میکردم
- میدانم نیاز به توجه داشتی
- میدانم از طرف دیگران در کودکی و یا الان سرزنش شده ای
- میدانم …..
ولی
امروز آمدهام که با تو صحبت کنم و بگویم:
- تو دوست داشتنی هستی
- از این به بعد همیشه در کنارت هستم
- حتی اگر ناراحت هم شدم به تو حرفی نخواهم زد
- اگر هم اشتباهی کردی تو را سرزنش نمیکنم
- و…
هدف از تمرین بالا کسب آگاهی از نیاز درونی است و همچنین آگاهی
از اینکه باید سرزنشهای درونی را رها کنیم و به خودمان امید دهیم و کار را شروع کنیم.
یادتان باشد که شکست یا موفقیت یا هر چیز دیگری فقط یک عادت ذهنی هستند. اگر ذهن ما چندبار شکست بخورد کم کم به شکست عادت میکنیم و اگر چندبار پیروز شود به پیروزی عادت میکند. بنابراین از اکنون هر موفقیتی که به دست آوردید آن را گرامی بدارید و از آن لذت ببرید و خود را برای موفقیتهای دیگر تشویق کنید.
تکنیک عوض کردن اطرافیان شکست خورده
کسانی که ذهنیت شکست خورده دارند به سمت کسانی گرایش پیدا می کنند که شکست خورده هستند. البته افراد موفق را هم مورد سرزنش قرار می دهند که موفقیت آن ها را کم ارزش کنند. ما به افراد توصیه می کنیم سعی کنید کمتر با افراد شکست خورده ارتباط عمیق برقرار کنید. چندان به حرف آن ها توجه نکنید. خود را با تقویت تکنیک های کلامی به سمت افراد موفق تر ببرید.